Jedina turistička grana koja u Evropi bilježi rast tokom finansijske krize jeste seoski turizam, pokazuje statistika. Etno sela u Srbiji su sve popularniji način odmora, ne samo za krizom pritisnute građane, nego i za mnoge strance koji su se poželjeli odmora i tišine.
Mnogi odmor na selu biraju zbog ukusne i izdašne domaće hrane, neki uživaju u lovu, pečenju rakije ili branju pečuraka, a pojedini se hvataju vila i grabulja i prepuštaju seoskim poslovima.
- DRVENGRAD – Stogodišnje brvnare
Drvengrad
Drvengrad je dobio prestižnu nagradu stručnog žirija briselske Fondacije za arhitekturu Filip Rotije, koji ga je proglasio najboljim arhitektonskim ostvarenjem u protekle tri godine u Evropi. Nalazi se na Mokroj gori, između Zlatibora i Tare, a izgradio ga je reditelj Emir Kusturica. Seoski trg je popločan drvenim željezničkim pragovima i opkoljen brvnarama koje su prenijete iz sela zapadne Srbije i Bosne, a stare su i 100 godina. Drvengrad ima galeriju, biblioteku, bioskop „Andergraund“, poslastičarnicu, restoran sa domaćom kuhinjom i prodavnicu narodne radinosti. Glavna ulica nosi naziv Ive Andrića, a postoje i ulice Če Gevare, Dijega Maradone, a jedna nosi ime Novaka Đokovića. Kusturica je jednom rekao: „Izmislio sam grad koji izgleda kao da se u njemu uvijek živjelo.“
- SIROGOJNO – Muzej pletilja
Sirogojno
Sirogojno je 1980. postalo muzej i dobilo naziv „Staro selo“. Na prostoru od pet hektara nalazi se 47 drvenih kuća, prenijetih iz okolnih zlatiborskih sela i opremljenih autentičnim pokućstvom, oruđima i alatima. Selo je sagrađeno 1979. i svako domaćinstvo ima mljekaru,ambar,koš-salaš za kukuruz, po jednu hljebnu peć, kačaru sa kazanom za pečenje rakije, pčelinjak i sušionicu za šljive. Pod krovovima i na travnjacima ovog etno sela izloženo je oko 2.000 eksponata koje godišnje vidi oko 100.000 ljudi. Svim posjetiocima na raspolaganju je apartmanski smještaj u brvnarama, kao i krčma. Selo ima i crkvu brvnaru, izgrađenu 1821. U selu se nalazi Muzej pletilja i prodavnica suvenira u kojoj se mogu kupiti čuveni ručno rađeni džemperi od ovčije vune.
3.TERZIĆA AVLIJA – Brezova soba
Terzića avlija
Terzića avlija se nalazi na proplanku nedaleko od centra sela Zlakusa. Ima tipično seosko dvorište iz okoline Užica s početka 20. vijeka i dve stare kuće i okućnicu sa salašem, šupom, mljekarom i bunarom. Prva kuća je rađena od nepečene cigle i pokrivena je biber crepom, a u njoj se nalazi apartman sa neobičnom brezovom sobom. Druga kuća je napravljena 1925, a svojevremeno je bila prva seoska škola. U jednoj većoj brvnari, staroj 100 godina, nalazi se postavka stare učionice sa skamijama i školskim inventarom iz prošlosti. Jedan manji vajat (mljekar) je opremljen za prenoćište planinara sa dva ležaja-slamarice. U blizini Terzića avlije se nalazi poletilište za paraglajdere, Potpećka pećina, riječica Petnica, vodopadi, stare vodenice.
- LATKOVAC – Ručak u bivšem zatvoru
Latkovac
Selo je smješteno u podnožju planina Kopaonik, Goč i Željin kod Aleksandrovca. Latkovac je izrastao na više od dva vijeka starom ognjištu predaka porodice Knežević. Žitelji su bili veoma cijenjeni i poznati vinari, poljoprivrednici i zanatlije. Prije dvije decenije napušten zaseok Kavrići danas je turističko-kulturni centar. Selo se diči planinskom vodom, ljekovitim biljem, zdravim vazduhom, domaćom hranom. Sastoji se od četiri kuće, štale i ambara. Najstarija, crvena kuća je do početka 20. vijeka bila sudnica i stara je oko 200 godina. Ostale kuće izgrađene su od blata, slame i greda početkom prošlog vijeka. Pored biblioteke i etno dućana sa domaćim proizvodima, tu je i restoran koji je prije dva vijeka bio dnevni zatvor Župskog okruga, a potom 100 godina vinski podrum.
- TIGANJICA – Banatska vetrenjača
Tiganjica
Tiganjica se nalazi na samom ulazu u Specijalni rezervat prirode „Carska bara“, na desetak kilometara od Zrenjanina. Selo je građeno u starom banatskom stilu i u njemu su prikazane vjerne replike banatskih kuća i načina života iz 19. vijeka. Prepoznatljiv je po velikoj banatskoj vjetrenjači. Na ulazu u lovački restoran „Trofej“ nalazi se otvoreno, ukrašeno ognjište, gdje se spremaju specijaliteti ispod sača, roštilj, riba, paprikaši, divljač i domaći hljeb. Nekad davno zvao se „Kod žive Mađarice“ i imao je najbolji perkelt gulaš u bližoj i daljoj okolini. Posebna atrakcija Tiganjice je mini zoološki vrt u kojem su smješteni pijetlovi, paunovi, srne i patke. Zaštitni znak kompleksa je medvjed Miša.
- RAJSKI KONACI – Tajna pite bundevare
Rajski konaci
Rajski konaci su seosko domaćinstvo i nalaze se u selu Leušići, ispod planine Suvobor. Selo Leušići se prvi put pominje 1718. godine, ime je dobilo po svom osnivaču Leju, a stanovništvo uglavnom čine familije koje su se doselile iz Hercegovine. Živopisne drvene kuće imaju centralno grijanje, u potpunosti opremljenu kuhinju i luksuzno kupatilo. Posjetioci imaju besplatne časove kuvanja pekmeza i savijanja pite bundevare, a mogu da učestvuju i u sezonskim radovima, kao što su sakupljanje gljiva i ljekovitog bilja, branje šljiva, jabuka i pečenje rakije. Okruženi su imanjem od 17 hektara sa pašnjacima, voćnjacima, šumom i planinskim riječicama.
- ŠTITKOVO – Štitovi za ratnike
Štitkovo
Štitkovo je planinsko selo kod Nove Varoši smješteno u uskoj dolini reke Tisovice i njenog izvora Vrelo, koje tri strane okružuju planine. Nastalo je u doba Nemanjića kao naselje s obilježjima prestonice, u kojem su izrađivani štitovi za srpske ratnike. Kuće su napravljene od kamena i drveta u starovlaškom stilu i potiču s kraja 19. vijeka. Najstarija brvnara podignuta je 1882. U ovom selu decenijama su stolovali čuveni knezovi Raškovići, a danas ovdje živi jedva stotinjak duša. Stručnjaci tvrde da su kuće odoljele vremenu jer se pri izgradnji poštovao narodni kalendar sječe drveta. Stabla za brvnare obarala su se samo između 8. novembra i 14. februara.
- MORAVSKI KONACI – Jezero s drvenim mostovima
Moravski konaci
Etno selo Moravski konaci osnovano je u samom srcu Srbije, kod Velike Plane. Ovdje se nekada nalazio muljak, iz kojeg je ciglana izvlačila vrstu zemlje, pogodnu za opeku. Vremenom su se napravila udubljenja koja su se punila podzemnim vodama na površini od 1,5 hektara. Tako je nastalo jezero sa devet ostrvaca povezanih sa 11 drvenih mostova. Duž obale jezera danas je staza osvjetljena za večernju šetnju, a uz nju dvije vodenice i amfiteatar na otvorenom. Smještaj gostiju organizovan je u kućama koje su spolja napravljene tradicionalno od drveta, a iznutra su ozidane i malterisane.
- VRHPOLJE NA DRINI – Hajdučki raj
Vrhpolje
Etno selo Vrhpolje kod Ljubovije je sa svojom okolinom turistički biser Azbukovice. U brvnarama se može prenoćiti, a za ljubitelje prirode rafting na Drini je nezaboravan. Ovdje se odigrava „Drinska regata“ za one koji vole adrenalin, zabavu i uzbuđenje. Cijeli kraj zovu Pecaroški raj, jer Drina teče preko kamena, pa je voda toliko čista da može da se pije. Stari vajati su pretvoreni u lijepe bungalove, a kuća iz 1863. prenijeta je sa obale Mlave i pretvorena u „Hajdučki raj“, centalni objekat sela. Najljepša je prostrana terasa nad Drinom.
- DIVLJAKOVAC – Ruža vjetrova
Divljakovac
Etno selo Divljakovac građeno na obroncima planine Bukulje ima pogled na grad i širu okolinu. Na 380 metara nadmorske visine ukrštaju se vjetrovi, pa je zbog ruže vjetrova selo poznato kao vazdušna banja. U selu se nalazi sedam vajata starih više od 200 godina, koji su opremljeni kao dvokrevetni i petokrevetni apartmani. Etno selo je ograđeno pletenom ogradom i tarabama, staze su napravljene od ćeramide, a tu je i furuna za pečenje hljeba, burad kao kante za otpatke, amovi, stara kola, cvijeće…
IZVOR: www.vesti-online.com
